Mamy 13 parafii diecezjalnych w Polsce i tam pracują nasi księża. Pracują kilka lat, niekiedy tylko rok, dwa. Te parafie służą przygotowaniu księży do wyjazdu na misje: żeby przeżyć rok liturgiczny w polskiej parafii i mieć wzorzec, który można potem powielać poza granicami ojczyzny. I ten szerszy wachlarz prac misyjnych zdecydował o moim wyborze zgromadzenia misyjnego, a nie pracy na miejscu.
W zeszłym roku obchodziłem już 20-lecie kapłaństwa.
Każda decyzja o wyjeździe to nie jest taka decyzja z dnia na dzień. Trzeba napisać podanie, że chce się wyjechać, określić kraj, zakątek świata, do którego chciałoby się wyjechać i czeka się, kiedy w dane miejsce zorganizuje się grupa. Nie wypuszcza się dzisiaj jednego misjonarza. Dlatego, że on ma do przeskoczenia kilka progów. Jest sam, więc musi współpracować z księżmi z innych narodowości - to pierwszy próg, drugi to język, trzeci to tradycja, która musi być przez misjonarza w jakiś sposób zaadaptowana. Kiedy jedzie się grupą to pierwszy próg łatwiej jest przejść.
Życie zweryfikowało mnie w ten sposób, że już w trzecim roku kapłaństwa zostałem przełożonym Domu Zakonnego, a to blokuje na co najmniej trzy, a nawet dziewięć lat w tej funkcji. W tym czasie wszyscy moi koledzy zdążyli powyjeżdżać w różne zakątki. A kiedy przekracza się wiek 35-40 lat, to nie ma mowy o zmianie miejsca pobytu w inną strefę klimatyczną, bo po prostu organizm tego nie akceptuje. W związku z powyższym nie byłem na misji zagranicznej, choć odwiedziłem moich kolegów. W Norwegii mamy parafię poza kołem polarnym!
Właśnie w zeszłym roku byłem dwa miesiące na Kaszubach. To region bardzo przywiązany do tradycji i języka. Język kaszubski jest tam na równi traktowany z językiem polskim. Byłem w jury konkursu recytatorskiego. Recytowano wiersze Jana Pawła II w przekładzie na kaszubski. Jak już się pobędzie miesiąc, to pewne określenia z tego języka się łapie i co nieco można było zrozumieć.
Klimat małych szkół kaszubskich obrazuje jeszcze jedno wspomnienie. Na korytarzu leżały torby uczniów. Mówię
"Weźcie te torby. Po co ma wam ktoś grzebać w tych torbach?"
"Tu nikt w torbach nie grzebie!"
"A jak ci coś się zgubi z tej torby?"
"To ten, kto to zrobił nie ma już po co przychodzić do domu!"
Świetnie to powiedział! To wiele mówi o rodzinie, która jest pierwszym twórcą hierarchii wartości.
Pniak to ten, który zapuszcza korzenie i z wielkim bólem opuszcza miejsce, w którym żyje lat kilka.
Ptak w każdym miejscu gotów jest znaleźć się i dobrze poczuć.
Dlatego misjonarz musi mieć charakter ptaka. Kandydat na misjonarza musi posiadać umiejętność nawiązywania kontaktów oraz akomodacji misyjnej - to sposób zaakceptowania tradycji i kultury miejsca, w którym się człowiek znajdzie. Nie może walczyć z tradycją. Nawet w warunkach polskich są tak wielkie różnice między parafiami, że nie da się przenieść np. wzorców z południa Polski i próbować ich zaszczepiać gdzie indziej.
Przed wyjazdem misjonarz przechodzi badania związane ze zmianą strefy klimatycznej. Niektórzy nie zdają sobie z tego sprawy, ale mają schorzenia, które ujawniają się dopiero w tropiku. Na przykład epilepsja. Człowiek może całe życie przeżyć w Polsce i nigdy nie dostanie ataku choroby. Znajdzie się w innej strefie klimatycznej, np.w Indonezji i ta choroba go zaatakuje za trzy miesiące.
Jeżeli chodzi o języki obce, to sposób nauki jest różny. Indonezja to około 1400 wysp. Każda wyspa ma swój dialekt. Inny przykład to Madagaskar, gdzie stworzono sztuczny język. Z każdego narzecza wzięto kilkadziesiąt słów. Misjonarz nauczy się tego języka, pojedzie do wioski, będzie mówił do ludzi, a oni zrozumieją najwyżej 30 wyrazów - tych ze swojego narzecza. I wtedy klapa. Nie ma sensu się go uczyć. Madagaskar był kolonią francuską, więc trzeba nauczyć się języka francuskiego, żeby się dogadać w urzędach, a dopiero na miejscu uczyć się języka tubylców.
Nasze zgromadzenie, kiedy powstawało, za jeden z celów przyjęło pomoc spóźnionym powołaniom. To był okres, kiedy wielu młodych ludzi zostało skrzywdzonych przez wojnę, mieli kilka lat "do tyłu" przez wojnę. Dla nich otwarły się drzwi naszego seminarium. Wielokrotnie były to osoby po trzydziestce.
U Franciszkanów zakonnikiem został człowiek, którzy owdowiał po 40 latach małżeństwa. Dzieci były już na swoim. Był na tyle zdolny, że spełnił wszystkie wymogi. Był nawet kaznodzieją! Często zdarzało się, że w ferworze kaznodziejskim mówił: "Bo kiedy żyła moja żona..." (śmiech).
Kiedy misjonarz wyjeżdża za granicę, to w Wielkanoc spotyka się z innymi misjonarzami i razem kultywują nasze tradycje - to taki okruch ojczyzny. Dla pozostałych nasze zwyczaje są obce i nie są im wprowadzane. Żeby misjonarze wracali po latach z misji i przywozili tradycje tamtejsze, to się raczej nie zdarza.
Moczka - nieznana reszcie Polski. To ciemny piernik namoczony w wodzie z bakaliami. Smak, którego nie można odtworzyć nigdzie indziej w Polsce.
Druga potrawa to makówki: przekładane warstwy bułki i maku, nasączone mlekiem - to można jeść łyżką. [od red.: to chyba o nich wspominała Siostra Dorota Cichon - Pasterka, pamiętacie?]
Szczególnie małe dzieci chętnie odpowiadały na pytania. Odpowiadały trafnie!